Język, myśl i rzeczywistość
Pocketbok. Państwowy Instytut Wydawniczy. 1982. 362 sidor.
Gott skick.
Korta kommentarer med blyerts på några ställen.
Tytuł tomu „Język, myśl i rzeczywistość” pochodzi z książki, którą Whorf zamierzał napisać i której krótki zarys zachował się w papierach odnalezionych po jego śmierci. Chciał ją zadedykować Edwardowi Sapirowi oraz Antoine’owi Fabre d'Olivetowi i przedstawić w niej to, co sugeruje językoznawstwo na temat naszego myślenia o otaczającym świecie. I choć planowana książka nie została ostatecznie napisana, jej tytuł zdaje się znakomicie dopasowany do tego, co zawiera niniejszy tom. Zamieszczamy w nim niemal wszystkie teksty Whorfa dotyczące zasady, którą nazywał prawem „relatywizmu językowego”. Głosi ona, że struktura języka ludzkiego wpływa na sposób, w jaki pojmujemy rzeczywistość i w jaki się wobec niej zachowujemy.
Zasada relatywizmu językowego Whorfa wywołała, jak powszechnie wiadomo, olbrzymie zainteresowanie. Po licznych przedrukach artykułów z „Technology Review” zgromadzone przez Whorfa materiały udostępniono zarówno masowemu odbiorcy, jak i lingwistom, antropologom oraz psychologom. Co sprawia, że relatywizm językowy jest tak fascynującą koncepcją nawet dla niespecjalistów? Być może wywodzi się to z poczucia, że struktura języka bezwiednie skłania nas do określonego postrzegania świata i z nadziei, że uświadomienie sobie owego triku pozwoli nam zobaczyć świat w sposób świeży i wolny od uprzedzeń. Bez wątpienia Whorf nie zgodziłby się na to, aby relatywizm językowy miał służyć jako racjonalizacja klęsk, poniesionych przez kultury i narody przy próbach wzajemnego zrozumienia się. Spodziewał się raczej, że skłoni nas to do większej skromności i zrewidowania mniemań o rzekomej wyższości standardowych języków europejskich oraz do większej gotowości do zaakceptowania ogólnoludzkiego „braterstwa myśli”. (
